در بازار درب اتوماتیک و به ویژه موتور کرکره برقی، همواره انتخاب بین موتور توبولار و موتور ساید یکی از چالش‌های اصلی مشتریان و حتی برخی کارشناسان فنی است. ممکن است در فرآیند خرید، دو متخصص با استدلال‌های متفاوت، هرکدام یکی از این مدل‌ها را پیشنهاد کنند و شما را دچار تردید سازند. اما واقعاً موتور تیوبولار چیست، چه کاربردی دارد، چه مزایا و معایبی دارد، و چه زمانی بهترین انتخاب خواهد بود؟ در این مقاله به‌طور کامل به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

 نگاهی دقیق به ساختار و عملکرد موتور توبولار

موتور توبولار (Tubular Motor) یا تیوبولار، همان‌گونه که از نامش پیداست، درون یک لوله یا شفت توخالی قرار می‌گیرد. این نوع موتور به‌صورت آرمیچر داخلی طراحی شده و با چرخش خود، باعث حرکت لوله متصل به تیغه‌های درب کرکره‌ای می‌شود.

این مسئله که موتور درون محفظه قرار می‌گیرد در عین حال که می‌تواند یک مزیت به حساب بیاید، می‌تواند جنبه منفی هم در نظر گرفته شود. مزیت بدلیل این است که موتور در درون لوله (شفت) قرار گرفته و فضایی را اشغال نمی‌کند و درنتیجه رول درب اتوماتیک به حداقل میرسد، عیب را هم می‌توان به عدم تخلیه مناسب گرمای موتور نسبت داد. اما سوال اینجاست که اگر محدودیت فضا داشته باشیم عیب تخلیه گرمایی چگونه برطرف شود؟

راه حل چیست؟

در شرایط کنونی بازار ایران و به‌ویژه به‌واسطه رقابت منفی برخی واردکنندگان که متأسفانه کیفیت را فدای کاهش قیمت تمام‌شده کرده‌اند، شاهد عرضه گسترده موتورهایی هستیم که به‌جای استفاده از سیم‌پیچ تمام‌مس، از آلومینیوم یا ترکیباتی نظیر آلومینیوم با روکش مس بهره می‌برند. این رویکرد در تولید، از منظر فنی دارای ایرادات اساسی است؛ چرا که ماهیت فلز آلومینیوم در برابر گرما بسیار آسیب‌پذیر بوده و در شرایط افزایش دما مستعد سوختگی زودهنگام می‌باشد.

در مقابل، استفاده از موتور توبولار مجهز به سیم‌پیچ تمام‌مس به‌واسطه ویژگی‌های حرارتی فلز مس—از جمله نرخ بالای انتقال گرما و مقاومت بیشتر در برابر حرارت—موجب افزایش چشمگیر دوام و پایداری عملکرد موتور می‌شود. این نوع موتورها حتی با وجود قرارگیری در فضای محدود و محصور داخل شفت کرکره، دچار افت عملکرد یا آسیب‌پذیری زودهنگام نخواهند شد.

با این حال، لازم به ذکر است که براساس تجربه میدانی و تحلیل‌های فنی، استفاده از موتورهای توبولار با قدرت ۱۸۰ نیوتن و بالاتر، حتی در صورت استفاده از سیم‌پیچ تمام‌مس، برای دهنه‌هایی با مساحت بیش از ۱۶ متر مربع توصیه نمی‌شود. دلایل این محدودیت را می‌توان در تولید گرمای زیاد، میزان تردد بالا، فشار وارده بر موتور در دهنه‌های عریض و دشواری تعمیرات در این مدل موتورها جستجو کرد.

ویژگی کلیدی موتور توبولار:

• طراحی استوانه‌ای و جمع‌وجور
•  قرارگیری کامل درون لوله شفت کرکره
• عدم اشغال فضای بیرونی
• مناسب برای درب‌های سبک تا نیمه‌سنگین

مزایای موتور توبولار

1.  صرفه‌جویی در فضا: به دلیل قرار گرفتن موتور درون لوله، فضای کمتری اشغال شده و طراحی درب تمیز و مینیمال خواهد بود.
2.  زیبایی ظاهری: در پروژه‌های خانگی یا تجاری که ظاهر ساختمان مهم است، موتور توبولار با مخفی شدن در ساختار کرکره، ظاهری زیباتر ایجاد می‌کند.
3.  مناسب برای دهنه‌های کوچک و متوسط: برای دهنه‌هایی تا حداکثر ۱۶ متر مربع، این موتورها عملکرد بسیار مطلوبی دارند.
4. نصب آسان‌تر در شرایط فیزیکی محدود: در ساختمان‌هایی که محدودیت ارتفاع دارند یا جایی برای نصب موتور حجیم نیست، موتور توبولار بهترین گزینه است.

بیشتر بخوانید:رله در موتور ساید چیست و چرا تعداد آن اهمیت دارد؟

معایب موتور توبولار

با وجود مزایای متعدد، موتور توبولار بدون اشکال نیست:

1.  عدم تهویه کافی: چون موتور داخل شفت قرار دارد، گرمای حاصل از عملکرد آن به‌خوبی تخلیه نمی‌شود. این مسئله در استفاده طولانی‌مدت یا تردد بالا می‌تواند باعث افزایش دمای داخلی و آسیب به سیم‌پیچ شود.
2. سختی دسترسی برای تعمیر: در صورت خرابی، موتور باید به‌طور کامل از داخل لوله خارج شود که فرآیندی زمان‌بر و گاهی پرهزینه است.
3. محدودیت عملکرد در دهنه‌های بزرگ: در پروژه‌های صنعتی یا درب‌های سنگین، فشار وارده بر موتور زیاد بوده و عمر مفید آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.

 

نقش سیم‌پیچ در عملکرد موتور توبولار

یکی از عوامل حیاتی در دوام موتور توبولار، جنس سیم‌پیچ داخلی است. بازار ایران مملو از برندهایی است که به‌جای استفاده از سیم‌پیچ تمام‌مس، از آلومینیوم یا آلیاژهای ترکیبی مس استفاده می‌کنند تا قیمت تمام‌شده را کاهش دهند. چرا سیم‌پیچ مس بهتر است؟

•  مقاومت بالاتر در برابر حرارت: مس دیرتر داغ می‌شود و سریع‌تر خنک می‌گردد.
• افزایش عمر مفید موتور: موتورهایی که سیم‌پیچ تمام‌مس دارند، در برابر سوختگی ناشی از گرمای داخلی بسیار مقاوم‌تر هستند.
•  کاهش احتمال سوختن موتور در تردد بالا

اگر تصمیم به خرید موتور تیوبولار دارید، حتماً از فروشنده بخواهید اصالت سیم‌پیچ مس را تضمین کند.

چرا موتور توبولار برای دهنه‌های بزرگ مناسب نیست؟

طبق تجربه فنی و گزارش‌های متعدد، موتور توبولار هرچند با سیم‌پیچ مسی ساخته شده باشد، در دهنه‌هایی با متراژ بالای ۱۶ متر مربع کارایی لازم را ندارد. دلایل اصلی به شرح زیر است:

1.  گرمای زیاد در مدل‌های صنعتی با قدرت ۱۸۰ نیوتن به بالا
2.  تردد بالا در درب‌های صنعتی و تجاری
3. دسترسی سخت به موتور در زمان خرابی یا نیاز به تعویض
4. تحمیل فشار بیش از حد به موتور به دلیل عرض زیاد کرکره
5. در چنین مواردی، موتور ساید با قدرت بالا، تهویه مناسب و قابلیت نصب جداگانه در خارج از شفت، گزینه‌ای حرفه‌ای‌تر و منطقی‌تر است.

 

چه زمانی باید از موتور توبولار استفاده کنیم؟

در صورت وجود شرایط زیر، موتور توبولار بهترین گزینه خواهد بود:

• محدودیت فضا یا ارتفاع برای نصب موتور ساید
• استفاده در درب‌های فروشگاهی کوچک، پنجره‌ای یا پارکینگ خانگی
•  نیاز به ظاهر زیبا و پنهان بودن موتور
•  دهنه‌هایی با متراژ کمتر از ۱۶ متر مربع
• حداکثر قدرت مورد نیاز تا ۱۴۰ نیوتن

نکات مهم هنگام نصب و استفاده از موتور توبولار

برای افزایش طول عمر و بهره‌برداری ایمن از موتور توبولار، رعایت این نکات ضروری است:

1. پوشاندن کامل قسمت لیمیت سوئیچ جهت جلوگیری از نفوذ آب
2. استفاده از اندکپ فلزی به‌جای مدل‌های پلاستیکی
3. نصب اصولی موتور و لوله بدون تماس پیچ در محدوده لیمیت‌ها
4. استفاده از مدار فرمان اورجینال و گارانتی‌دار
5. بررسی مداوم دمای موتور پس از نصب، در فواصل زمانی مشخص

در نهایت، انتخاب بین موتور تیوبولار و موتور ساید وابسته به نوع پروژه، شرایط محیطی، ابعاد دهنه، و میزان تردد روزانه است. اگر محدودیت فضا دارید و دهنه‌ شما کوچک تا متوسط است، استفاده از موتور توبولار با سیم‌پیچ مسی انتخابی منطقی، کم‌صدا، و زیباست. اما اگر پروژه صنعتی، تجاری یا پرتردد دارید، انتخاب موتور ساید با قدرت بالا و قابلیت تهویه مناسب، بهترین راهکار خواهد بود.

در صورتی که هنوز بین انتخاب موتور توبولار و ساید مردد هستید، بهتر است با یک مشاور فنی خبره مشورت کنید یا از برندهایی استفاده کنید که مشخصات دقیق و پشتیبانی فنی معتبر دارند.

مشاوره تخصصی با سروش نیرو

اگر هنوز برای انتخاب بین موتور توبولار یا موتور ساید مردد هستید و نیاز به راهنمایی حرفه‌ای دارید، تیم فنی سروش نیرو آماده ارائه مشاوره تخصصی به شماست. کارشناسان ما با بررسی شرایط پروژه، متراژ دهنه، میزان تردد و محل نصب، به شما کمک می‌کنند تا بهترین و به‌صرفه‌ترین انتخاب را داشته باشید.

همچنین واحد خدمات پس از فروش سروش نیرو، با تجربه بالا و پشتیبانی فنی کامل، در تمامی مراحل نصب، راه‌اندازی و نگهداری موتور در کنار شما خواهد بود. انتخاب مطمئن، یعنی آسودگی خیال پس از خرید — این همان چیزی است که سروش نیرو به آن پایبند است.